Σε αυτή την ενότητα μπορείτε να βρείτε όλες τις πληροφορίες και τις απαντήσεις σε ερωτήματα σχετικά με τις παθήσεις που μπορεί να προσβάλλουν συγκεκριμένα σημεία του σώματός μας, και η θεραπεία τους να στηρίζεται αποκλειστικά και μόνο σε τεχνικές που συμπεριλαμβάνονται στους προαναφερόμενους τομείς.
Επικοικωνήστε με τον ιατρό για να κλείσετε ραντεβού.
Το παχύ έντερο ή κόλον είναι ένας μυϊκός σωλήνας μήκους περίπου 1,5 m, ο οποίος βρίσκεται στο κατώτερο τμήμα της γαστρεντερικής οδού. Αποτελείται από 5 μέρη και η κύρια λειτουργία του είναι η απορρόφηση του νερού και ηλεκτρολυτών, η οποία συντελείται στο ανιόν κόλον. Οι τροφές, ταξιδεύουν από το λεπτό έντερο -όπου γίνεται η απορρόφηση των θρεπτικών συστατικών- και καταλήγουν στο κόλον, όπου με την απορρόφηση του νερού μετατρέπονται σε κόπρανα, τα οποία προωθούνται, με μυϊκές συστολές από το παχύ έντερο προς το ορθό.
Όταν το παχύ έντερο δεν λειτουργεί σωστά, συνήθως, στέλνει προειδοποιητικά σημάδια, όπως κοιλιακό άλγος (ειδικά στην αριστερή πλευρά), ναυτία ή εμετό, επίμονη διάρροια ή δυσκοιλιότητα, αιμορραγία, απώλεια βάρους και πυρετό. Τα συμπτώματα αυτά πρέπει να οδηγούν τους ασθενείς σε γαστρεντερολόγους, προκειμένου να γίνει η διάγνωση της πάθησης. Οι μέθοδοι διάγνωσης είναι η κολονοσκόπηση, ο βαριούχος υποκλυσμός, η αξονική τομογραφία κοιλίας και η αξονική κολονογραφία (Virtual Colonoscopy). Εντούτοις, υπάρχουν παθήσεις που δεν δίνουν συμπτώματα, όπως οι πολύποδες, ειδικά στα αρχικά στάδια, που όμως, εάν δεν αντιμετωπιστούν έγκαιρα, μπορεί να εξαλλαγούν σε καρκίνο. Προς αποφυγή τέτοιων εξελίξεων, κάθε ενήλικας άνω των 50 ετών, ή άνω των 40 όταν υπάρχει οικογενειακό ιστορικό, θα πρέπει να υποβάλλεται σε προληπτικές εξετάσεις.
Οι παθήσεις του παχέος εντέρου είναι πολυάριθμες, στην πλειοψηφία τους καλοήθεις και ανάλογα με το είδος και την ένταση των συμπτωμάτων μπορεί να απαιτήσουν την χειρουργική αφαίρεση μέρους ή το σύνολο του παχέος εντέρου. Ενδεικτικά, το κόλον προσβάλλεται από:
» Νόσο του Crohn
» Ελκώδη κολίτιδα
» Εκκολπωμάτωση – εκκολπωματίτιδα
» Αγγειοδυσπλασίες
» Συστροφή του εντέρου
» Ειλεό
» Καλοήθεις όγκους
» Στένωση ή απόφραξη μεσεντέριων αρτηριών ή φλεβών
Σπανιότερα, στο παχύ έντερο εμφανίζονται κακοήθεις όγκοι (αδενοκαρκινώματα, καρκινοειδείς όγκους, λεμφώματα, σαρκώματα). Αν και η πραγματική αιτία είναι άγνωστη, ενοχοποιούνται διατροφικές συνήθειες όπως η υπερβολική κατανάλωση κόκκινου κρέατος και η παχυσαρκία, το κάπνισμα, το οικογενειακό ιστορικό και το προσωπικό ιστορικό πολυπόδων, ελκώδους κολίτιδας, νόσου του Crohn και καρκίνου.
Η απόφαση για την χειρουργική αντιμετώπιση παθήσεων του παχέος εντέρου (κολεκτομή) λαμβάνεται όταν έχουν αποκλειστεί οι πιθανότητες ίασης μέσω συντηρητικών μεθόδων και με γνώμονα το είδος των συμπτωμάτων και τα προβλήματα που μπορεί να προκαλέσουν. Ορισμένα από αυτά θέτουν σε κίνδυνο τη ζωή του ασθενή, όπως η περιτονίτιδα, η στένωση ή διάτρηση εντέρου, η αυξημένη αιμορραγία και οι αυξημένες πιθανότητες εμφάνισης καρκίνου.
Υπάρχουν διάφοροι τύποι κολεκτομή:
» η ολική κολεκτομή (αφαίρεση όλου του παχέος εντέρου)
» η μερική κολεκτομή (αφαίρεση τμήματος του παχέος εντέρου)
» η ημικολεκτομή (αφαίρεση του δεξιού ή αριστερού μέρους του εντέρου), και
» η πρωκτοκολεκτομή (αφαίρεση του παχέος εντέρου συμπεριλαμβανομένου του ορθού).
Αφού έχει ληφθεί η απόφαση για εκτέλεση κολεκτομής, ο ασθενής υποβάλλεται σε αιματολογικές εξετάσεις, έλεγχο της καρδιακής και αναπνευστικής λειτουργίας του και λίγες ημέρες πριν διακόπτονται τα αντιπηκτικά φάρμακα που ενδεχομένως να λαμβάνει. Επειδή η κολεκτομή απαιτεί καθαρισμό του εντέρου, ο ασθενής μερικές ημέρες πριν την επέμβαση υποβάλλεται σε περιορισμό της πρόσληψης τροφής και την προηγούμενη ημέρα της επέμβασης λαμβάνει καθαρτικό, μια προετοιμασία που μπορεί να γίνει στο σπίτι και η εισαγωγή στο νοσοκομείο να γίνει το πρωί της ημέρας που είναι προγραμματισμένο το χειρουργείο.
Η κολεκτομή παραδοσιακά εκτελείται με τη λεγόμενη «ανοικτή» μέθοδο, η οποία απαιτεί μεγάλη τομή του δέρματος και των κοιλιακών μυών και αναγκαστικό παραμερισμό άλλων κοιλιακών οργάνων, με αποτέλεσμα η ανάκαμψη του ασθενή να είναι δύσκολη και να επιτυγχάνεται βδομάδες ή μήνες μετά την επέμβαση. Η συγκεκριμένη μέθοδος τα τελευταία χρόνια έχει περιοριστεί μόνο στις περιπτώσεις προχωρημένων ή μεταστατικών καρκίνων.
Η λαπαροσκοπική μέθοδος γίνεται ολοένα πιο δημοφιλής τα τελευταία χρόνια, διότι οι μικρές τομές που απαιτεί οδηγούν σε μικρότερο χρόνο ανάρρωσης, ταχύτερη κινητοποίηση, λήψη στέρεας τροφής και λειτουργίας του εντέρου και γρηγορότερη επιστροφή στις καθημερινές δραστηριότητες. Είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική μέθοδος σε κάθε είδος καλοήθους πάθησης του παχέος εντέρου και, σύμφωνα με τελευταίες έρευνες, στις περισσότερες περιπτώσεις κακοήθειας.
Η διάρκεια παραμονής στο νοσοκομείο μετά από μια «ανοικτή» κολεκτομή είναι 5-8 ημέρες, ενώ η λαπαροσκοπική κολεκτομή απαιτεί 3-5 ημέρες νοσηλείας.
Όπως κάθε χειρουργική επέμβαση, έτσι και η κολεκτομή, ενέχει κάποιους μετεγχειρητικούς κινδύνους. Ο σοβαρότερος είναι η διαρροή στο σημείο επανασύνδεσης του εντέρου, ο οποίος οδηγεί τον ασθενή σε δεύτερη χειρουργική επέμβαση. Επίσης, στις επιπλοκές συγκαταλέγονται η αιμορραγία και η φλεγμονή, που είναι συνηθισμένες μετά από κάθε είδους χειρουργική επέμβαση, ο τραυματισμός γειτονικών οργάνων, η φλεβική θρόμβωση και η μετεγχειρητική λοίμωξη του αναπνευστικού, για την αντιμετώπιση των οποίων απαιτείται παράταση της νοσηλείας του ασθενή κατά περίπτωση. Όταν η κολεκτομή γίνεται με λαπαροσκοπική μέθοδο οι κίνδυνοι αυτοί είναι, σε μεγάλο ποσοστό, μειωμένοι.
Μετεγχειρητικά, είναι απαραίτητη η αφοσίωση του ασθενή στις οδηγίες του χειρουργού για την ταχύτερη ανάρρωσή του και για την αποφυγή επιπλοκών. Την επομένη του χειρουργείου ο ασθενής πρέπει να σηκωθεί, προκειμένου να βελτιωθεί η αναπνευστική του λειτουργία. Την 3η ημέρα αρχίζει να σιτίζεται με μαλακές τροφές και αμέσως μετά την έναρξη λειτουργίας του εντέρου (3η-5η ημέρα) ο ασθενής μπορεί να επιστρέψει στο σπίτι.
Η επιστροφή στις καθημερινές δραστηριότητες επιτυγχάνεται σε 8-12 εβδομάδες μετά από ανοικτή κολεκτομή και σε 2-5 εβδομάδες μετά από λαπαροσκοπική.
Οι παθήσεις του στομάχου είναι πολλές και όσες σχετίζονται με τη λήψη τροφής αντιμετωπίζονται αρχικά συντηρητικά, με αλλαγή του διαιτολογίου και λήψη φαρμάκων. Σε αρκετές περιπτώσεις όμως η χειρουργική αντιμετώπιση είναι η ενδεδειγμένη λύση, προκειμένου να αντιμετωπιστεί οριστικά η νόσος. Με τη βοήθεια της λαπαροσκοπικής και ρομποτικής χειρουργικής οι επεμβάσεις στο στομάχι έχουν άριστα αποτελέσματα με τη μικρότερη ταλαιπωρία του ασθενή.
Η συχνότερη νόσος του στομάχου, είναι η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση, ένα σημαντικό πρόβλημα υγείας που εάν μείνει αθεράπευτο μπορεί να οδηγήσει ακόμα και σε καρκίνο. Όπως προδίδει ο ορισμός, κατά τη κατάσταση αυτή το περιεχόμενο του στομάχου παλινδρομεί στον οισοφάγο, με κυριότερη αιτία πρόκλησής της τη δυσλειτουργία του κατώτερου οισοφαγικού σφιγκτήρα, ο οποίος είναι ένας μυς μεταξύ οισοφάγου και στομάχου. Ο οισοφαγικός σφιγκτήρας λειτουργεί ως βαλβίδα, έχει δηλαδή ως αποστολή να χαλαρώνει μόνο κατά την κατάποση ώστε να επιτρέπει την είσοδο της τροφής στο στομάχι. Η δυσλειτουργία του οισοφαγικού σφιγκτήρα οφείλεται συνήθως στην ύπαρξη διαφραγματοκοίλης, σε παχυσαρκία και σε διατροφικές συνήθειες. Από τη χρόνια διατάραξη της ισορροπίας του ph του οισοφάγου από το όξινο περιεχόμενο του στομάχου μπορεί να προκληθούν οισοφαγίτιδα, έλκη, καλοήθεις νεοπλασίες και οισοφάγος Barrett που μπορεί να οδηγήσει, αν και σπάνια, σε καρκίνο. Τα συμπτώματα της γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης περιλαμβάνουν οπισθοστερνικό καύσο, θωρακικό πόνο, βήχα, ερυγές, αίσθημα βάρους και δυσπεψία.
Η αρχική αντιμετώπιση της νόσου περιλαμβάνει αλλαγή των διατροφικών συνηθειών και λήψη φαρμάκων. Η θολοπλαστική αποτελεί τη χειρουργική θεραπεία της γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης, η οποία γίνεται λαπαροσκοπικά και με την εκτέλεσή της επιτυγχάνεται αποκατάσταση της διαφραγματοκοίλης και δημιουργία νέας βαλβίδας στον κατώτερο οισοφάγο.
Μια άλλη, συχνά απαντώμενη, νόσος του στομάχου είναι το έλκος δωδεκαδακτύλου, η οποία είναι πάντα καλοήθης. Στο 80% των περιπτώσεων προκαλείται από ένα μικρόβιο, το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού, ενώ για το υπόλοιπο 20% ευθύνονται άλλοι παράγοντες, όπως η λήψη διαφόρων φαρμάκων και το στρες. Τα συμπτώματα της νόσου είναι ο πόνος, η δυσπεψία και ο εμετός, τα οποία υπόκεινται σε περιόδους ύφεσης και έξαρσης. Υπάρχει όμως περίπτωση ένας ασθενής να είναι φορέας του ελικοβακτηριδίου χωρίς να έχει κανένα σύμπτωμα. Η αντιμετώπιση του έλκους του δωδεκαδακτύλου γίνεται φαρμακευτικά, ενώ χειρουργική θεραπεία απαιτείται μόνο στις περιπτώσεις που υπάρχουν επιπλοκές, με τη γαστρορραγία και τη διάτρηση του δωδεκαδακτύλου να είναι οι πιο συχνές απ’ αυτές.
Είναι σημαντικό να επισημανθεί ότι το έλκος δωδεκαδακτύλου δεν πρέπει να συγχέεται με το γαστρικό έλκος, το οποίο δεν είναι πάντα καλόηθες. Εάν μετά τη λήψη βιοψίας αποδειχθεί ότι πρόκειται για καλόηθες έλκος τότε αντιμετωπίζεται συντηρητικά με λήψη φαρμακευτικής αγωγής. Εάν όμως οι βιοψίες δείξουν κακοήθεια ή εάν το έλκος δεν επουλώνεται παρά τα φάρμακα, τότε απαιτείται χειρουργική επέμβαση.
Τα γαστρικά εκκολπώματα, τα ψευδοεκκολπώματα, τα λειομυώματα, λιπώματα και οι πολύποδες είναικαλοήθεις νεοπλασίες που είναι σπάνιοι, αν και στις μέρες εμφανίζονται ολοένα και συχνότερα. Τα αίτια δημιουργίας τους είναι άγνωστα, στην πλειοψηφία τους δεν προκαλούν συμπτώματα και βρίσκονται τυχαία. Ωστόσο, δεν αποκλείεται να προκαλέσουν ναυτία, έμετο, κορεσμό και πόνο εάν εξελκωθούν. Είτε είναι συμπτωματικοί είτε ασυμπτωματικοί οι καλοήθεις όγκοι αντιμετωπίζονται χειρουργικά προκειμένου να αποκλειστεί με την ιστολογική εξέταση η πιθανότητα κακοήθειας, να αποφευχθεί η εξαλλαγή τους σε κακοήθη όγκο και να προστατευθεί ο ασθενής από επαναλαμβανόμενες γαστροσκοπήσεις για την τακτική αξιολόγησή τους.
Η εκτομή τους γίνεται λαπαροσκοπικά, εφόσον υπάρχει επαρκής εμπειρία του χειρουργού και προγραμματισμένα, προκειμένου να περιοριστούν οι μετεγχειρητικές επιπλοκές.
Ο καρκίνος του στομάχου αποτελεί τον 6ο σε συχνότητα καρκίνο τους άνδρες και τον 8ο στις γυναίκες. Σύμφωνα με μελέτες η εμφάνισή του παρουσιάζει σταδιακή μείωση από τις αρχές του προηγούμενου αιώνα, που στις προηγμένες χώρες φτάνει και το 73%, αλλά δυστυχώς τα περισσότερα περιστατικά πλέον εντοπίζονται σε κεντρικότερες περιοχές του στομάχου, γεγονός που τους καθιστά πιο επιθετικούς. Τα αίτια αυτής της μετατόπισης από την περιφερειακή περιοχή του στομάχου (το άντρο) σε κεντρικότερες, αν και δεν έχουν εξακριβωθεί, πιστεύεται ότι κρύβονται στην παχυσαρκία, τη γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση και το κάπνισμα.
Πάνω από το 90% των περιπτώσεων ξεκινούν από τους αδένες του εσωτερικού τοιχώματος στομάχου και γι’ αυτό ονομάζονται αδενοκαρκινώματα. Για την εμφάνισης του καρκίνου του στομάχου ενοχοποιούνται το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού, ο ιός Epstein-Bar, οι αδενωματώδεις πολύποδες του στομάχου, η ατροφική γαστρίτιδα, η κακοήθης αναιμία και οι διατροφικές συνήθειες (υπερβολική κατανάλωση νατρίου, τροφών που περιέχουν συντηρητικά, παστά, τουρσιά, καπνιστά και κρέατα ψημένα στα κάρβουνα). Στα αρχικά του στάδια δεν εμφανίζει έντονα συμπτώματα. Αντιθέτως, σε προχωρημένες καταστάσεις ο ασθενής υποφέρει από πόνους, αιμορραγίες και απώλεια βάρους. Η μόνη αντιμετώπιση του καρκίνου του στομάχου είναι η χειρουργική επέμβαση, που περιλαμβάνει την ολική ή την υφολική γαστρεκτομή ανάλογα με τον εντοπισμό του όγκου, και την αφαίρεση του μείζονος επιπλόου και των λεμφαδένων. Γίνεται λαπαροσκοπικά ή ρομποτικά για τη σταδιοποίηση της νόσου και μπορεί να μετατραπεί διεγχειργητικά σε ανοικτή χειρουργική επέμβαση, εάν κριθεί απαραίτητο. Η επιλογή διενέργειας ανοικτής επέμβασης αφορά μόνο σε περιπτώσεις ασθενών με εκτεταμένες μεταστάσεις.
Το δίκτυο των χοληφόρων ή χοληφόρο δένδρο είναι το σύνολο των αγγείων μέσα από τα οποία ρέει η χολή και αποτελείται από τα εξωηπατικά και τα ενδοηπατικά χοληφόρα. Οι συχνότερες παθήσεις των χοληφόρων αφορούν λιθιάσεις της χοληδόχου κύστεως, η οποία αποθηκεύει και συμπυκνώνει τη χολή που παράγεται από τα ηπατικά κύτταρα, και του χοληφόρου πόρου, ο οποίος είναι ο ανατομικός “σωλήνας” μέσω του οποίου το ήπαρ αποχετεύει την χολή στο έντερο για την πέψη των τροφών.
Η αιτία δημιουργίας των χολολίθων είναι άγνωστη. Η παρουσία τους στην χοληδόχο κύστη μπορεί να εμποδίσει τη ροή της χολής προς το έντερο δημιουργώντας διάταση της κύστεως ή απόφραξη του χοληδόχου πόρου στην περίπτωση μετακίνησής τους σ’ αυτόν, προκαλώντας έτσι οξεία χολοκυστίτιδα.
Η χολολιθίαση δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί συντηρητικά, παρά μόνο χειρουργικά. Η εφαρμογή της λαπαροσκοπικής και ρομποτικής χειρουργικής για την αφαίρεση της κύστεως ή έχει επιφέρει αξιοσημείωτη μείωση της νοσηλείας, από 16-17 ημέρες, που ήταν παλαιότερα, σε 12 -24 ώρες. Η αφαίρεση των λίθων από τον χοληφόρο πόρο γίνεται με ενδοσκοπική επέμβαση, η οποία εκτελείται με ειδικό γαστροσκόπιο και ονομάζεται RSP.
Ο καρκίνος της χοληδόχου κύστεως προσβάλει τρεις φορές πιο συχνά τις γυναίκες, κυρίως άνω των 65 ετών και η συχνότητα εμφάνισής του είναι περίπου 1-2 ανά 100.000 κατοίκους. Τα συμπτώματα της νόσου σε προχωρημένο στάδιο είναι πόνος, ανορεξία, ναυτία, εμετός, απώλεια βάρους, ίκτερος, τεινεσμός και κνησμός, ενώ στα αρχικά στάδια δεν παρουσιάζει συμπτώματα και γι’ αυτό δύσκολα ανιχνεύεται έγκαιρα. Σε χειρουργική θεραπεία μπορεί να υποβληθεί μόνο το 10-30% των περιπτώσεων. Σε αρχικά στάδια μπορεί να θεραπευτεί επιτυχώς με απλή χολοκυστεκτομή. Η ευρεία σφηνοειδής εκτομή του ήπατος γύρω από την κοίτη της χοληδόχου κύστης, καθώς και λεμφαδενικός καθαρισμός επιβάλλεται σε προχωρημένα στάδια της νόσου.
Ο καρκίνος των χοληφόρων οδών (χολαγγειοκαρκινώματα) είναι εξαιρετικά σπάνιος και εμφανίζεται κυρίως σε άνδρες άνω των 60 ετών. Παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισής του είναι η πρωτοπαθής σκληρυντική χολαγγείτις, η ελκώδης κολίτις, ανωμαλίες των χοληφόρων (νόσος του Caroli, αδένωμα και κύστεις των χοληφόρων), παρασιτικές λοιμώξεις και ηπατίτιδες. Η χειρουργική αφαίρεση του όγκου είναι η μόνη θεραπευτική οδός, με την παράλληλη αποκατάσταση της ροής του δικτύου των χοληφόρων.
Γενικά, οι επεμβάσεις για την αντιμετώπιση κακοήθειας τόσο της χοληδόχου κύστεως όσο και του χοληφόρου πόρου είναι σύνθετες, εξαρτώμενες από το είδος του καρκίνου, το μέγεθος και το στάδιο.
This post is also available in: Greek English Bulgarian